MỆT MỎI
Mệt mỏi là chỉ tinh thần khốn đốn, chân tay rã rời, có thể gặp trong quá trình các bệnh mạn tính, một số các bệnh cấp tính khác cũng có thể gây nên.
Mệt mỏi ở người cao tuổi do thể lực yếu
Nếu là tuổi cao, thể lực yếu, tinh thần mệt mỏi rã rời, tinh lực không dồi dào, đi đứng chậm chạp, cho uống bài Tinh thần dược tửu phương để bổ Thận ích khí, giúp cho phần Dương và yên Tâm, điều hòa khí huyết.
Nhân sâm | 15g | Đinh hương | 9g |
Kỷ tử | 15g | Trầm hương | 9g |
Sa uyển tử | 9g | Lệ chi hạch | 7 trái |
Can địa hoàng | 15g | Viễn trí | 3g |
Dâm dương hoắc | 9g |
Phép chế : Các vị thuốc ngâm với 1500ml rượu 60 độ trong 40 ngày.
Phép dùng : Mỗi sáng uống 6 gam, trưa 9 gam, tối 15 gam, hoặc mỗi ngày uống sáng, tối đều 15 gam mỗi lần, uống từ từ.
Già trước tuổi, tóc khô ròn, mỏi mệt, tinh thần khốn đốn, uống Bổ cố thần khí tinh huyết dược phương để bổ khí huyết, làm đầy đủ nguyên thần và bổ sung tinh tủy.
Phục thần | Hoàng kỳ |
Khiếm thực | Thục địa |
Hắc đậu | Bá diệp |
Hoàng tinh | Sơn dược |
Long cốt | Hắc chi ma |
Hổ phách | Tử hà sa |
Hà thủ ô | Liêm châu |
Gia giảm : Mùa Xuân, Thu, gia Mạch môn dông, Mùa Hạ gia Huyền Sâm, Mạch môn đông. Mùa Đông gia Nhục quế, Thiên sinh hoàng.
Cũng có thể dùng Bảo hộ Tạng phủ dược phương để điều bổ năm Tạng kéo dài sức chống lão suy.
Nhân sâm | Hoàng cầm | Hạn liên | Sinh địa hoàng |
Ngũ vị tử | Hoàng bá | Xương bồ | Hải sâm |
Hổ cốt | Sa nhân | Ngư đỗ | Ba kích thiên |
Xương bồ | Nữ trinh tử | Hà thủ ô | Chỉ thực |
Nhục quế | Xuyên liên | Câu kỷ tử | Sài hồ |
Đương quy thân | Dâm dương hoắc | Hoàng kỳ | Sa uyển tử |
Viễn trí | Liên tử | Sơn thù | Thung dung |
Hoàng tinh | Phục linh | Ngọc trúc | Quảng bì |
Bạch truật | A giao | Bạch cập | Tất trừng già |
Phá cổ chỉ | Trầm hương | Yến soa | Sơn dược |
Trích cam thảo | Hồng đản | Thục địa hoàng | Kha tử |
Khánh thược | Tùng tử | Bá tử nhân | Hồ đào nhục |
Long nhãn | Đạm thái | Đan sâm | Quy mộ nhị tiên thao |
Ô mai | Thỏ ty tử | Trùng thảo | Tam thât |
Mệt mỏi do thận khuy khí huyết bất túc kèm đàm nhiệt quấy rối tâm
Sau khi lao động trí óc đến lúc nghĩ hưu, có chứng mệt mỏi rã ròi, lưng gối mỏi đau mềm yếu vô lực, đầu óc căng trướng, giấc ngủ không yên, kém ăn, tình tự phiền loạn, lại có lúc phiền táo, mùa Đông mà sợ lạnh, ưa yên tĩnh, hoặc có cảm giác cô đơn mất mát, là Thận khuy khí huyết bất túc, có thêm chứng đàm nhiệt quấy rối Tâm, cho uống Chu thị Tâm Thân điều lý phương để ích khí, bổ Thận, sinh huyết, an thần dưỡng Tâm giúp chính khí, trừ đàm nhiệt và trừ phiền.
Sinh hoàng kỳ | 150g | Cát lâm nhân sâm | 60g |
Sinh quy bản | 150g | Sơn dược | 150g |
Bổ cốt chỉ | 100g | Phục linh | 100g |
Hồ đào nhân | 100g | Đỗ trọng | 100g |
Sinh kê nội kim | 100g | Xuyên miết giáp | 100g |
Ngưu tất | 100g | Câu kỷ | 100g |
Sao tảo nhân | 100g | Minh phàm | 30g |
Hoàng liên | 30g | Hạnh nhân | 30g |
Xuyên bối mẫu | 30g | Cam thảo | 30g |
Nhu mễ | 1000g |
Cách dùng : Các vị trên tán thành bột thô, mỗi lần dùng 10-15 gam, đổ nước vừa phải, đun nhỏ lửa, chia làm hai, ba lần uống tùy ý muốn.
Mệt mỏi do tỳ khí hư
Mệt mỏi có thêm chứng kém ăn, đoản hơi, săc mặt kém tươi gày còm, cho uống Trương thị bổ khí thang để thăng bổ Tỳ khí.
Nhân sâm, | Thăng ma |
Bạch truật | Trích cam thảo |
Phục linh | Hoàng kỳ |
Cách dùng : Nên uống liên tục 2-3 tháng, có thể trong khi uống thuốc, đồng thời phối hợp sử dụng Hoàng kỳ 60 gam hầm với gà mái trọng lượng 750 gam để ăn, mỗi tuần ăn 1-2 lần.
Mệt mỏi do khí âm đều hư
Nếu có thêm chứng sốt nhẹ khát nước, dễ cảm mạo, tự ra mồ hôi, chóng mặt ù tai, hồi hộp kém ăn là do khí âm đều hư, doanh huyết bất túc, dùng Hoàng kỳ ô mai thang để ích khí sinh tân dưỡng huyết kiêm lý Tỳ.
Hoàng kỳ | Ô mai |
Cam thảo | Ngũ vị tử |
Đảng sâm | Đương quy |
Chế thủ ô | Trần bì |
Gia giảm : Tỳ dương hư, phối hợp với bài Tiểu kiến trung thang. Tỳ Thận dương hư, phối hợp với bài Nhị tiên ôn Thận thang (nói chung dùng Nhị tiên ôn). Thận thang dùng bốn vị Tiên mao, Tiên linh ty, Ba kích nhục, Xích tiểu đậu). Trung khí hư yếu, phối hợp với bài Bổ trung ích khí thang. Thận âm hư phối hợp với bài Tả quy ẩm.
Cũng có thể uống Phàn thiết bổ huyết hoàng để ích khí kiện Tỳ và sinh huyết.
Lục phàn | 9g | Hoài sơn | 15g |
Châm sa | 12g | Hồng tảo | 20 quả |
Cách dùng : Ba vị thuốc trên tán thành bột mịn. Hồng tảo nấu chín, tách bỏ vỏ và hạt, trộn với bột thuốc giã cho thật nhuyễn, rồi viên to bằng hạt ngô đồng, mỗi ngày uống 2-3 lần, mỗi lần 3 gam chiêu với nước chín, kiêng dùng nước trà.
Mệt mỏi do can thận bất túc, khí huyết đều hư
Bệnh lâu ngày thể lực yếu, mệt mỏi, lưng gối mềm yếu, hồi hộp, chóng mặt, khốn đốn, sốt nhẹ, sắc mặt trắng xanh, hoặc sợ lạnh, chân tay lạnh, nằm có ưa yên tĩnh, đó là Can Thận bất tức, khí huyết suy hư, nói chung có thể dùng Phó thị ô kỳ cao để ích khí bổ huyết, tư bổ Can Thận.
Hoàng kỳ | 60g | Đương quy | 30g |
Sinh địa hoàng | 80g | Thục địa hoàng | 80g |
Hà thủ ô | 60g | Tân hội bì | 30g |
Di đường | vùa đủ |
Cách dùng : Các vị chế thành dạng cao có mầu đen. mùi thơm, vị ngọt, đựng trong lọ kín. Mỗi ngày 3 lần, mỗi lần uống 15 gam.
Có thêm chứng dương hư, cho uống Vương tinh ôn dương tư âm thang để bổ cả Âm Dương của Thận mà ích khí sinh huyết.
Sinh địa hoàng | 15g | Câu kỷ tử | 24g |
Thục địa hoàng | 15g | Chế thủ ô | 24g |
Nhục thung dung | 9g | Nhục quế | 3g |
Tiên linh tỳ | 9g | Bổ cốt chỉ | 12g |
Quy bản giao | 15g | Lộc giác giao | 15g |
Sinh hoàng kỳ | 30g | Lộ đẳng sâm | 15g |
Sinh cam thảo | 15g | Chế hoàng tinh | 18g |
Có một số tật bệnh đã dùng các loại điều trị bằng hóa học của y học hiện đại mà xuất hiện các chứng trạng như nói ở trên, có thể phối hợp cho uống Dương thị bổ huyết phù chính thang.
Hoàng kỳ | 30g | Quy bản giao | 10g |
Bạch truật | 12g | Ba kích | 12g |
Thục địa hoàng | 24g | Hoàng tinh | 20g |
Đẳng sâm | 35g | Tiên hạc thảo | 24g |
Đương quy | 15g | Bổ cốt chỉ | 20g |
Thủ ô | 18g | Trần bì | 12g |
Lộc giác giao | 10g | Cam thảo | 6g |
Kê huyết đằng | 300g | Mộc hương | 12g |
Tiên linh tỳ | 15g | Tử hà sa | 10g |
Sa sâm | 15g |
Mệt mỏi do can vị bất hoà
Kiêm cứng Can Vị bất hòa có triệu chứng đặc trưng là vị và sườn trướng đầy, có thể dùng Uất thị hía liệu phù chính phương để kiện Tỳ bồ Thận, ích khí sinh huyết, điều hòa Can vị.
Sinh hoàng kỳ | 30g | Thái tử sâm | 30g |
Bạch truật | 10g | Phục linh | 10g |
Kê nội kim | 10g | Bán hạ | 10g |
Thỏ ty tử | 10g | Nhân trần | 15g |
Nữ trinh tử | 15g | Câu kỷ tử | 15g |
Tiêu tam tiên | 30g | Kê huyết dằng | 30g |
Cách dùng : Mỗi ngày dùng 1 thang, sắc lấy 1,5 chén thuốc đặc, sắc 2 lần, trộn đều, chia 2 lần uống.
Mệt mỏi phát sốt, đau họng, xuất huyết dưới da, thuộc nhiệt độc thịnh ở trong, có thể dùng Thanh hoàng tán để thanh nhiệt giải độc.
Thanh đại, Hùng hoàng, tỷ lệ 9:1 hoặc 8:2 |
Cách dùng : Hai vị tán bột mịn, đóng thành viên nang. Thoạt đầu, mỗi lần nuốt 3 gam, ngày 3 lần, sau bữa cơm. Nếu không có phản ứng gì, uống tăng lên 5-6 gam.
Có thêm chứng họng khô miệng ráo, gầy còm, sốt nhẹ, dùng Tôn thị tiên dược nghiệm phương để thanh nhiệt giải độc, mát huyết dưỡng âm.
Sinh địa hoàng | 60-100g | Tiểu kế tươi | 250-400g |
Bồ công anh tươi | 250-400g |
Cách dùng : Ngày 1 thang, sắc hai nước. Uống liên tục từ 1-3 tháng.

Mệt mỏi do tỳ vị khí âm đều hư
Mệt mỏi có thêm chứng miệng khô, gày còm, sốt nhẹ kéo dài, biếng ăn phiền đầy, đại tiện khô, tiểu tiện vàng là thuộc chứng Tỳ vị khí âm đều hư, dùng Sâm Kỳ hoàng tinh thang để bổ ích Tỳ Vị khí âm.
Đẳng sâm | Hoàng kỳ |
Hoàng tinh | Đương quy |
Sinh địa | Dạ giao đằng |
Xương truật | Bạch truật |
Thanh bì | Trần bì |
Cam thảo | Sài hồ |
Uất kim | Bạc hà |
Mệt mỏi do tinh huyết bất túc
Mệt mỏi mà hoa mắt chóng mặt, lưng gối mềm yếu, hồi hộp đoản hơi, dưới da có ứ ban sắc nhạt là thuộc tinh huyết bất túc, dùng Điền tinh bổ huyết thang để bù đắp Thận tinh, hóa sinh doanh huyết.
Tử hà sa | 10g | Hoàng kỳ | 6g |
Thục địa hoàng | 12g | Chế thủ ô | 12g |
Quy bản giao | 9g | Chê hoàng tinh | 15g |
Tang thầm | 20g | Tiên hạc thảo | 30g |
Lộc giác giao | 6g | Đương quy | 10g |
Đẳng sâm | 12g | Sa nhân | 6g |
Mệt mỏi do can khí hư
Người bị Can bệnh kéo dài, mệt mỏi yếu sức, không chịu nổi mệt nhọc, sắc mặt trắng xạm, đỏan hơi, hễ động làm là tinh thần mỏi mệt, kém ăn, sau khi ăn trướng bụng, đại tiện khi táo khi lỏng hoặc cảm giác sợ lạnh là thuộc Can khí hư yếu, cho uống Chu thị bổ Can dương khí hư phương để bổ Can trợ dương ích khí.
Hoàng kỳ | Đại táo |
Đương quy | Quế chi |
Bạch thược | Cam thảo |
Đỗ trọng | Xuyên khung |
Sinh khương |
Gia giảm : Sợ lạnh là dương khí của Can hư yếu, gia Lộc giác giao, Phụ tử, Tiên linh tỳ. Có chứng đắng miệng, nước tiểu đỏ là Can dương hư yếu kiêm dịch độc, có thể gia Bản lam căn, Hoàng bá, Mẫu đan bì, Bạch hoa xà thiệt thảo để ôn dương giải độc
Liên hệ bác sĩ Như Hoàn để được điều trị chứng mệt mỏi