Tìm hiểu về nứt hậu môn, một vấn đề phổ biến có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Bài viết cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị hiệu quả.
Nứt hậu môn là một vấn đề y tế phổ biến mà nhiều người gặp phải. Hãy cùng tôi khám phá về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị nứt hậu môn một cách hiệu quả nhất!
Nguyên nhân gây ra nứt hậu môn
Nứt kẽ hậu môn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:
- Viêm nhiễm vùng hậu môn trực tràng.
- Viêm xơ cơ thắt trong hậu môn.
- Thiếu máu tại chỗ gây ổ loét.
- Chấn thương do phân cứng hoặc phân quá lớn.
- Yếu tố cơ địa và các bệnh lý khác như HIV, bệnh Crohn, và ung thư hậu môn-trực tràng.
Triệu chứng của nứt hậu môn
Triệu chứng thường gặp của nứt hậu môn bao gồm:
- Đau hậu môn dữ dội và nóng rát khi đi tiêu.
- Máu đỏ tươi dính phân hoặc giấy vệ sinh.
- Ngứa ngáy và khó chịu quanh hậu môn.
- Vết rách trên da quanh hậu môn và có thể có da thừa gần vết nứt.
Nứt hậu môn là tình trạng có vết rách ở niêm mạc hậu môn gây đau, thường xảy ra sau khi cố rặn phân cứng. Đây là một trong những bệnh lý điển hình thường gây đau rát hậu môn và chảy máu khi đi tiêu.
Cách điều trị nứt hậu môn
Đối với nứt hậu môn, có nhiều phương pháp điều trị khác nhau:
- Thay đổi lối sống bao gồm bổ sung chất xơ vào chế độ ăn uống và tăng cường vận động thể chất.
- Ngâm hậu môn trong nước ấm giúp giảm đau và thư giãn cơ thắt hậu môn.
- Sử dụng thuốc làm mềm phân và thuốc kem giảm đau.
- Phẫu thuật có thể cần thiết nếu các biện pháp trên không hiệu quả.
Điều trị nứt kẽ hậu môn bằng y học cổ truyền
Nứt kẽ hậu môn cũng là một chứng bệnh rất hay gặp, tổn thương cơ bản là một vết loét hình thuyền dọc theo ống hậu môn. Biểu hiện lâm sàng đặc hiệu là đau dữ dội và co cứng tròn, bệnh thường gặp ở người trẻ, chẩn đoán dễ dàng, điều trị đúng tỷ lệ khỏi bệnh cao.
1. Giải phẫu bệnh lý.
Vết nứt kẽ là 1 ổ loét hình thuyền đầu trong nhỏ hơn. Vị trí ở phía giữa sau tới 90% còn có thể gặp ở thời điểm giữa trước thường gặp ở nữ, vết nứt nằm ở không giữa đường lược và mép hậu môn.
Ở giai đoạn cấp tính (loét non) ổ loét nông, bờ phẳng mềm mại, đáy màu hồng.
Giai đoạn mạn tính: ổ loét sâu, bờ đáy, đáy ổ loét trắng bẩn có thể nhìn thấy các sợi cơ tròn trong. Thường có tổn thương cận nứt kẽ, phía ngoài có những mảnh da thừa, phía trong có cục tăng sinh, là những dấu hiệu báo trước có nứt kẽ hậu môn.
Ở những người nứt kẽ hậu môn cơ thắt luôn tăng co thắt, đo áp lực hậu môn luôn luôn cao làm hạn chế tuần hoàn dinh dưỡng tại chổ càng tạo cho nứt kẽ khó liền trở thành mạn tính. Nếu không được điều trị ổ loét dễ thành áp xe, rò hậu môn.
2. Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh
Y học hiện đại cho rằng bệnh lý nứt kẽ hậu môn có liên quan với viêm nhiễm, với tổn thương, và đặc điểm giãi phẫu cục bộ.
Triệu chứng
* Đau.
Đau hậu ôn khi đại tiện rất đặc trưng của nứt kẽ hậu môn, cơn đau điển hình có 3 giai đoạn:
– Đau ngay sau khi phân đi qua.
– Hết đau.
– Đau lại, ở mức độ cao hơn kéo dài từ 1-2 giờ, có hki đến nữa ngày, ngoài cơn đau người bệnh hoàn toàn bình thường.
* Đại tiện khó, táo bón.
Phân khô rắn,người bệnh cố rặn đi ngoài gây tổn thương thêm cho vết nứt kẽ, dẫn tới đau dữ dội làm cho người bệnh sợ đi ngoài, phân càng khô táo, đi ngoài càng khó khăn tạo thành vòng xoắn bệnh lý.
* Chảy máu tươi.
Máu đỏ tươi bám theo phân hoặc nhỏ giọt, số lượng có thể nhiều, có thể ít tùy theo vết nứt kẽ sâu hay nông.
* Mẩn ướt.
Vết nứt kẽ có phản ứng viêm xuất tiết, kích thích vùng da xung quanh, xuất hiện vạt da tăng sinh, mẩn ướt, ngứa khó chịu.
* Thăm khám tại chổ hậu môn.
Thăm khám hậu môn thường gặp khó khăn, bệnh nhân sợ đau hậu môn co thắt chặt, quan sát thấy vạt da thừa ở đầu ngoài vết nứt kẽ. Một khi muốn kiểm tra ổ loét phải gây tê vùng sẽ thấy toàn bộ ổ loét, các tổ chức cận nứt kẽ và các tổn thường phối hợp khác: trĩ, rò hậu môn.

3. Chẩn đoán phân biệt
+ Trĩ tắc mạch.
+ Áp xe quanh hậu môn.
+ Bệnh Crohn.
+ Ung thư hậu môn trực tràng.
+ Lao, giang mai, eczema quanh hậu môn.
4. Điều trị nứt kẽ hậu môn bằng y học cổ truyền
1. Bệnh danh
Giang liệt
2. Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh.
Nứt kẽ hậu môn là do âm hư, tân dịch hư hao, hoặc nhiệt, táo kết ở đại trường làm cho đi ngoài táo kết, cố rặn gây tổn thương rách phần da của ống hậu môn, ngoại tà xâm nhập kinh lạc dẫn tới khí huyết vận hành không thông suốt, mất sự vinh dưỡng của khí huyết gây ra loét không khỏi.
3. Biện chứng luận trị nứt kẽ hậu môn
3.1. Thể táo nhiệt
* Chứng trạng
Đại tiện táo kết, khó, rặn nhiều, ra máu đỏ tươi, nhỏ giọt. Chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng khô.
* Pháp điều trị
Thanh nhiệt lương huyết, công hạ thông tiện.
* Bài thuốc:
Tăng dịch thừa khí thang (Ôn bệnh điều biện ).
Đại hoàng | 9g | Mang tiêu | 15g |
Huyền sâm | 15g | Sinh địa | 15g |
Mạch môn | 15g | Địa du | 15g |
Hòe hoa | 15g |
* Ý nghĩa bài thuốc.
Đại hoàng, mang tiêu dùng để công hạ thông tiện tả hỏa. Huyền sâm, sinh địa, mạch môn đông cùng dùng dưỡng âm nhuận táo. Địa du, Hòe hoa thanh nhiệt lương huyết chỉ huyết.
* Thuốc tại chổ
– Ngâm rửa tại chổ ngày 2 lần bằng dung dịch “Tam hoàng” thời gian 10 phút.
– Bôi và bơm “cao sinh cơ” vào ống hậu môn.
3.2 Thể thấp độc (Giai đoạn mạn tính độc cấp).
* Chứng trạng
Đau theo 3 giai đoạn điển hình, đại tiện khó khăn, ra máu tươi mức độ nhẹ, máu dính theo phân, ít khi chảy máu nhỏ giọt, tiểu tiện sẻn, vàng đặc.
* Pháp điều trị
Thanh nhiệt lợi thấp thông tiện.
* Bài thuốc
Tăng dịch thừa khí thang gia thêm các vị
Ngân hoa | 10g | Liên kiều | 10g |
Khổ sâm | 10g | Địa phu tử | 10g |
Ý dĩ | 15g | Hoàng bá | 10g |
Thương truật | 10g |
* Ý nghĩa bài thuốc
Dùng thêm Ngân kiều thanh nhiệt giải độc. Hoàng bá, Thương truật thanh nhiệt lợi thấp. Khổ sâm, Địa phu tử, ý dĩ lợi thủy, thắng thấp.
* Thuốc tại chổ
– Ngâm rửa bằng dung dịch “Tam hoàng” ngày 2 lần.
– Bôi vào vết loét nứt kẽ mạn tính bằng “Cao bảo hồng” vừa có tác dụng kháng khuẩn tại chổ, vừa có tác dụng làm sạch ổ loét và sinh liền sẹo.
3.3. Pháp điều trị phẫu thuât
2.3.3.1. Phương pháp nong hậu môn
Bệnh nhân được vệ sinh, sát trùng tại chỗ, gây tê vùng, cần chú ý nong nhẽ nhàng, từ từ đủ các hướng từ 1-2 đến 3- 4 ngón tay, thời gian khoảng 5 – 6 phút. Đây là phương pháp nong hậu môn bằng tay, được dùng từ lâu đời có hiệu quả điều trị tốt.
2.3.3.2. Phương pháp cắt mở cơ tròn trong
Phương pháp ngoại khoa tích cực này giải quyết tốt và tương đối hoàn thiện trong điều trị nứt kẽ hậu môn bằng ngoại khoa bao gồm 2 loại thủ thuật:
– Cắt mở cơ tròn trong phía bên (điểm 3h hay 9h).
– Cắt mở cơ tròn trong phía sau (điểm 6h).
Vô cảm bằng gây tê tại chổ, rạch da, phẫu tích bộc lộ cơ tròn trong, cắt mở cơ tròn trong. Vết thương có thể khâu kín hay để hở. Nếu có mảnh da thừa ở đầu ngoài hoặc có cục tăng sinh ở đầu trong cũng cắt bõ. Thay băng làm thuốc sau thủ thuật, 7-10 ngày bệnh khỏi.
4. Phòng bệnh
– Tập thành thói quen đi ngoài đúng giờ, ăn nhiều thức ăn có chất xơ tránh táo bón, khó đại tiện, điều trị các bệnh tại chỗ hậu môn trĩ, viêm hậu môn…
– Khi có biểu hiện nứt kẽ mới, ổ loét non cần thiết điều trị kịp thời tránh để lại hậu quả loét mạn tính khó điều trị, gây nhiều biến chứng.
Kết luận
Nứt hậu môn không chỉ gây đau và khó chịu mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Việc hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị là rất quan trọng để có thể xử lý tình trạng này một cách hiệu quả nhất. Hãy luôn tìm kiếm sự tư vấn và điều trị từ các chuyên gia y tế khi cần thiết để đảm bảo sức khỏe và sự thoải mái cho bản thân.